چکیده

در بازار امروز، به دلیل تغییرات سریع در فناوری دیجیتال، تشدید رقابت، تغییر در مدل‌های کسب و کار و خواسته‌های نسل جدید از مشتریان، تحول برای بسیاری از شرکت‌ها از اهمیت حیاتی برخوردار است. برخی از سازمان‌ها به منظور ادامه حیات مجبور به ایجاد تحول شده‌اند، در حالیکه برخی دیگر به دنبال ایجاد مزیت رقابتی برای خود هستند.

در بازار امروز، به دلیل تغییرات سریع در فناوری دیجیتال، تشدید رقابت، تغییر در مدل‌های کسب و کار و خواسته‌های نسل جدید از مشتریان، تحول برای بسیاری از شرکت‌ها از اهمیت حیاتی برخوردار است. برخی از سازمان‌ها به منظور ادامه حیات مجبور به ایجاد تحول شده‌اند، در حالیکه برخی دیگر به دنبال ایجاد مزیت رقابتی برای خود هستند.

فناوری، عنصر کلیدی در ایجاد تحول است، اما سازمان‌ها باید به این امر توجه داشته باشند که بین “دیجیتالی شدن (digitized)” و ”دیجیتال (digital)” بودن تمایز قائل شوند. وقتی سازمانی با استفاده از فناوری، دیجیتالی می‌شود (digitized) به راندمان بالاتر، قابلیت اطمینان و کاهش هزینه بیشتری دست می‌یابد. اما زمانی که سازمان دیجیتال (digital) شده باشد، قادر است از طریق نوآوری در محصول و خدمات، فرصت‌های جدید را جذب کرده، و سبب افزایش درآمد و بهبود کیفیت برند ‌شود.

تحول دیجیتال

تحول به معنای دیجیتال شدن نیازمند ایجاد تغییر در بسیاری از جنبه‌های سازمان است. نحوه مدیریت سازمان، تعامل با مشتریان و نحوه بکارگیری فناوری از مهم‌ترین جنبه‌ها هستند. حال سوال اصلی این است از کجا شروع کنیم؟ در این مستند پاسخ به این سوال را خواهید یافت. مجموعه Open ROADS با گردآوری نظرات متخصصین، چارچوبی برای چگونگی برنامه‌ریزی و اجرای سفر تحول در سازمان‌ها ارائه کرده‌است.

 

۱- مروری بر متدولوژی ارزیابی سطح بلوغ دیجیتال (Open ROADS)

تحول دیجیتال موضوعی عظیم و گیج کننده است و دانستن اینکه از کجا شروع شود بسیار دشوار است. انجمن Open ROADS برای پاسخ به این سؤال و هدایت کل مسیر تحول شما، Digital Mastermind را ایجاد کرده است. ماهیت این روش، که ما آن را “تفکر دیجیتال” می‌نامیم، این است که “یک سناریو را مشخص کنید، سپس کوچک شروع کنید، بزرگ فکر کنید، و تجارت وIT  را هم راستا کنید تا سریع‌تر رشد کنید”.

۱-۱- الگوی فکری دیجیتال (Digital Mastermind)

Digital Mastermind به وجود آمده است تا شرکت ها را قادر به برنامه ریزی و اجرای کامل سفر تحول خود کند، و به شما کمک می کند یک استراتژی به صورت زیر برای سازمان تان اتخاذ کنید:

  • چشم انداز برای رشد ترسیم کنید،
  • سناریوهای متفاوت برای رشد شناسایی کنید
  • کوچک شروع کنید (توسعه MVP)
  • بزرگ فکر کنید
  • و نهایتا سریع رشد کنید (scale)

این کار کمک می کند تا بلوغ دیجیتال فعلی مجموعه خود را بسنجید و سپس یک راهنمای گام به گام برای تعریف اهداف، استراتژی، عملیات و زمان و بودجه مورد نیاز برای تحول کامل را فراهم نمایید.

مجموعه Open ROADS تعدادی سازمان تخصصی را گرد هم آورده است که تخصص و تجربه آنها به تعریف چارچوب کمک کرده است، و افرادی هستند که در سفر تحول به شما کمک می کنند.

تحول دیجیتال با روشمند
شکل ۱: مدل Open ROADS – چارچوب کل نگر برای مشاهده و هدایت سفر دیجیتال

۱-۲- مدل ارزیابی بلوغ دیجیتال (Open Digital Maturity Model)

مدل ارزیابی بلوغ دیجیتال (ODMM)، ابزاری برای ارزیابی است که سطح بلوغ دیجیتال فعلی سازمان را در برابر اهداف تحول دیجیتال خود و عملکرد بهترین سازمان ها ارائه می دهد.

این مدل، یک عنصر کلیدی Digital Mastermind از کتاب جامع تحول دیجیتال است که توسط مجموعه Open ROADS تهیه شده است. مدل ارزیابی بلوغ دیجیتال (ODMM)، سازمان ها را قادر می سازد تا به طور کمی بلوغ دیجیتال فعلی خود را در برابر آرمان ها و همتایان خود محک بزنند که منجر به مجموعه ای از توصیه های عملی شود.

نتیجه ارزیابی ODMM، یک لیست کمی و اولویت بندی شده از شکاف بین آرمان های کسب و کار دیجیتال سازمان و سطح بلوغ دیجیتال فعلی آن است. این شکاف ها می توانند توسط سازمان برای ایجاد یک برنامه عملی برای تحول دیجیتال مورد استفاده قرار گیرند، و این امکان را فراهم می کند تا با سودآوری به کسب و کار دیجیتال مورد نظر خود تبدیل شود.

۱-۲-۱- ساختار، روش ارزیابی و امتیازبندی ODMM

طراحی ODMM از اصول  MECE(متقابلا منحصر به فرد، کاملاً جامع) برای مشخص کردن بلوغ دیجیتال سازمان در شش بعد در سطح اول پیروی می کند:

  1. پویایی استراتژیک
  2. مشتری محوری
  3. رهبری فناوری
  4. فرهنگ دیجیتال، استعداد و توانایی ها
  5. نوآوری و ارائه ناب
  6. داده بزرگ و هوش مصنوعی

در مجموع، این ابعاد متعامد، تمام جنبه های بلوغ دیجیتال یک سازمان را در بر می‌گیرد.

ساختار ODMM از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (Analytic Hierarchy Process) اقتباس شده است، روشی که به طور گسترده برای پشتیبانی از تصمیم گیری پیچیده در مواجهه با الزامات متناقض با اهمیت متفاوت اتخاذ می شود. به طور خاص،ODMM  از یک ساختار سلسله مراتبی، با معیارهای سطح اول، زیربخش ها در سطح دوم، عناصر به عنوان سطح سوم و معیارها در سطح چهارم، پیروی می کند. مطابق شکل (۲)، جزئیات جزئی از ساختار ابعاد فرهنگ دیجیتال، استعداد و توانایی ها (DCTS) ارائه شده است:

شکل ۲: ساختار سلسله مراتبی ODMM

ساختار مشابهی در تمام ابعاد سطح اول وجود دارد که هر گره والد به گره های فرزند با جزئیات بیشتر تقسیم می شود. در مجموع، در مدل ODMM 6 معیار در سطح اول، ۱۸ زیربخش در سطح ۲، ۶۹ عنصر در سطح ۳ و ۱۷۴ معیار در سطح ۴ وجود دارد.

مطابق آنچه در شکل (۳) ارائه شده است، ۶ معیار در سطح اول و ۱۸ زیربخش در سطح ۲ می باشد.

شکل ۳: سطح ۱ و ۲ مدل ODMM سازمان به ترتیب شامل ۶ معیار و ۱۸ زیربخش

همچنین، در شکل (۴) سطح ۱، ۲ و ۳ مدل ارزیابی بلوغ دیجیتال سازمان به ترتیب شامل ۶ معیار، ۱۸ زیربخش و ۶۹ عنصر ارائه شده است.

 

شکل ۴: سطح ۱، ۲ و ۳ مدل ODMM سازمان به ترتیب شامل ۶ معیار، ۱۸ زیربخش و ۶۹ عنصر